De milieucrisis en het parcours van de migrant
Deze maand september is rijk aan kerkelijke evenementen met de viering van de Werelddag van migranten en vluchtelingen (WMRD) en de viering van de tijd van de schepping. Het is in deze tijd van het jaar dat we op een speciale manier gedenken dat God voor zijn schepping zorgt (vgl. Ps 56, 11; Ps 107, 5).
Inderdaad, op 26 september 2021 wordt de 107e Werelddag van Migranten en Vluchtelingen gevierd. Het thema zal zijn: “Naar een steeds groter ‘wij’.” Het gaat erom een ‘wij’ te bouwen dat zorgt voor ons gemeenschappelijke huis. “Na de gezondheidscrisis zou de ergste reactie zijn om dieper weg te zakken in een consumentenkoorts en nieuwe vormen van zelfzuchtig zelfbehoud. Moge het de hemel behagen dat er niet alleen “anderen” zijn, maar eerder een “wij”! “(Paus Franciscus). Migranten en vluchtelingen zijn vaak een gevolg van politieke, economische en sociale crises. Er wordt heel vaak vergeten dat een milieucrisis en stroom vluchtelingen en migranten tot g volg heeft en dat ook klimaatrampen sommige bevolkingsgroepen ertoe aanzetten hun land te verlaten. Klimatologische factoren zijn vaak de oorzaak van lokale en wereldwijde migratie, ongeacht de aard en ernst van de wereldwijde klimaatverandering. In ontwikkelingslanden heeft de droogte ervoor gezorgd dat grote delen van het land onbebouwbaar en onproductief zijn geworden, waardoor mensen gedwongen zijn te migreren naar steden waar de banen schaars zijn en het voedsel steeds duurder wordt. Migratie is dan de enige haalbare oplossing. Zo hebben de problemen van klimaatverandering aanleiding g geven tot internationale migratie. Veranderingen in het milieu en natuurrampen zijn altijd belangrijke aanjagers van migratie g weest. Echter, de voorspellingen van klimaatverandering in de 21ste eeuw geven aan dat meer mensen van plan zijn te verhuizen naarmate weergerelateerde rampen zoals extreme neerslag en temperatuur frequenter en intenser worden (IPCC Comm. 2014), en dat klimaatverandering van invloed is op het levensonderhoud. Stijgende zeespiegels en toenemende droogte zijn allemaal factoren die milieu- of klimaatmigranten creëren en veroorzaken.
Het bouwen en aanleggen van dijken is tegenwoordig onvoldoende. Andere oplossingen, die duurzaam zijn en gebaseerd op de natuur zijn nodig: renaturatie, herbegroeien van duinen en kliffen, mangroveaanplanting en koraalherstel. Renaturatie helpt de veerkracht van steden en dorpen te ondersteunen. De bodem wordt als ondoorlaatbaar beschouwd wanneer deze is bedekt met een waterdicht oppervlak zoals beton. De grond opnieuw bewerken bestaat dan uit het verwijderen van deze waterdichte laag om de volle grond terug aan de oppervlakte te brengen om zo een vruchtbare laag te vormen om er bomen of planten te planten. Het is daarom niet voldoende om alleen de eerste laag te verwijderen, maar ook dat het oppervlak contact heeft met de grondwaterspiegel, een levende en beschermende laag voor biodiversiteit. De sleutelwoorden om klimaatverandering tegen te gaan zijn anticiperen en aanpassen
Wat de droogte betreft, is het raadzaam om gemakkelijk een paar pistes te volgen om deze uit te roeien. Het gaat er niet om stil te staan bij de effecten van droogte, maar om te kijken wat we op ons niveau kunnen doen om de drastische effecten ervan in te dammen. Voor huishoudelijk gebruik gaat het om milieuverantwoorde acties: douchen in plaats van baden, eventuele waterlekken onmiddellijk herstellen, waterbesparend sanitair installeren, het verbruik beperken van die producten waarvan de fabricage veel ‘water’ vereist…
Voor gebruik in de landbouw vereist dit een verandering in irrigatiepraktijken, een keuze voor gewassen die minder water verbruiken. Voor industrieel gebruik betekent dit het verbeteren van de fabricagemethoden, die efficiënter zijn met water.
Voor gemeenschappen gaat het om het onderhouden van netwerken en het repareren van lekkages, maar ook om het opvangen van regenwater voor de sproeien van groen- en sportvelden. In deze maand september, ook gewijd aan de Tijd van de Schepping, is het ieders morele verantwoordelijkheid om over ons gemeenschappelijke huis te waken en het te beschermen tegen elke degradatie, zoals paus Franciscus het graag aangeeft.
Alain Boubag