Onze gemeenschap met Moeder- Aarde
In juli 2021 kreeg België, samen met andere Europese landen, te maken met slecht weer en een ongelooflijke hoeveelheid regen. Het is een paar jaar geleden dat ons land zo’n klimaatvariatie heeft meegemaakt. De schade is zo groot dat hierbij vragen moeten worden gesteld. Goede vragen. Hoe zijn we hiertoe gekomen? Velen zullen zeggen dat er geen verband is tussen de overstromingen van de afgelopen dagen en de opwarming van de aarde. Voor anderen daarentegen (de eco – angstigen) is dit slechte weer het gevolg van klimaatverandering.
Slechte ruimtelijke ordening is nog steeds de hoofdoorzaak van catastrofale overstromingen. Op het terrein is dit merkbaar door een zeer grote ondoordringbaarheid van de bodem, het verlies van bosareaal, natuurlijke ruimtes, heggen en vochtige zones die als een spons werken en zo natuurlijke barrières vormen: de met water verzadigde bodems kunnen de uitzonderlijke neerslag die snel naar de beken in valleien stroomt niet langer opnemen (Ecological Footprint, 2020).
Het rapport van het IPCC (Intergovernmental Panel on Climate Change), gepubliceerd in 2014, wijst erop dat het zeer waarschijnlijk is dat hittegolven vaker zullen voorkomen en langer zullen duren en, dat extreme neerslag in veel regio’s frequenter, intenser en frequenter zal worden. Het is duidelijk dat zelfs als klimaatverandering niet de oorzaak van deze overstromingen zou zijn, het toch bijdraagt aan de intensiteit ervan. De afgelopen jaren werd waargenomen dat de intensiteit van opmerkelijke meteorologische gebeurtenissen toeneemt. Hun ernst verergert door de klimaatverandering. Door het versnellen van het smelten van gletsjers, en daardoor de stijging van de zeespiegel, heeft de opwarming van de aarde invloed op het versnellen en vergroten van het risico op overstromingen. Klimatologen zijn het er allemaal over eens dat tegen het einde van de 21e eeuw de zeespiegel met meer dan 1 meter zal stijgen (IPCC, 2014).
Het is dus tijd om te werken aan preventie op de lange termijn om dergelijke rampen te voorkomen. Het is nu het moment om na te denken over de aanleg van dijken om overstromingen van binnen 100 jaar te voorkomen (overstromingen met een kans van één op 100 per jaar) en ook om bufferbekkens stroomopwaarts van risicogebieden te maken om zo het risico van overstroming of verstoppingen tegen te gaan (Planète & Environnement, 2021). Daarnaast zouden de verharde ondergronden, die het water aan het oppervlak vasthouden en zo het insijpelen van het water belemmeren, moeten wijken voor met gras begroeide trottoirs of verharde trottoirs van doorlatend en drainerend beton en asfalt. Regenwaterbekkens, stroomopwaarts van risicogebieden moeten worden aangelegd om overtollig water in te dammen voordat het bewoonde of bebouwde gebieden bereikt. Ook de bewoners van overstromingsgevoelige gebieden moeten het water dat op het gemeenschappelijke riolen wordt geloosd, verminderen. Het is inderdaad heel goed mogelijk om individuele drassige gebieden aan te leggen die het regenwater op hun eigen land houdt, in plaats van het te snel af te voeren zodat de openbare rioleringen verzadigd geraken.
Al is het de staat die voor deze constructies moet zorgen, blijft het een feit dat ook individuele burgers worden opgeroepen om hun verantwoordelijkheid te nemen door te zorgen voor een efficiënte bodembedekking, waardoor het water efficiënter doorheen de bodfem kan worden afgevoerd (Paroles de Chrétiens, 2020). Bovendien moeten we doorgaan met steeds meer bomen te planten. Elke boom is een uitweg, hij staat symbool voor vruchtbaarheid. Gericht naar de hemel, diep geworteld in de grond, is de boom ook het symbool van de wijze die de aarde respecteert en naar God kijkt (Jr 17:8). De boom is een schakel tussen God en mens. God spreekt doorheen zijn schepping, en vooral door de vele symbolen die de Schrift ons biedt. De boom is in de eerste plaats het symbool van het geloof. Wie zijn geloof en hoop op God stelt, wordt door Hem beschermd. Het is het fundament van onze gemeenschap met onze Moeder – Aarde, zoals paus Franciscus ons in herinnering brengt (op de 50e verjaardag van de Werelddag voor de Aarde, april 2020). “Het is een kans om onze toewijding aan liefde en zorg voor ons gemeenschappelijk huis en de meest kwetsbare leden van onze familie te vernieuwen …
We hebben gefaald om zorg te dragen voor de aarde, onze tuin, en voor onze broeders. We hebben gezondigd tegen de aarde, tegen onze naaste en uiteindelijk tegen de Schepper, de goede Vader die voor iedereen zorgt en wil dat we in gemeenschap en voorspoed leven.”
Collectieve en individuele verantwoordelijkheden moeten door iedereen worden gedragen, zodat de mensheid kan genieten van de natuurlijke gemeenschap die de omgeving haar biedt. Deze verantwoordelijkheid is fysiek en moreel en houdt een reële overweging in van de primaire behoeften van het milieu en van de mens voor een harmonieus leven. Sinds 29 juli leeft de hele mensheid op krediet omdat ze alle biologische hulpbronnen die de aarde in een jaar kan produceren, al heeft opgebruikt (Global Footprint Network, 2021). We zullen dus meer dan vijf maanden op krediet moeten leven ook al de daalde de ecologische voetafdruk vorig jaar tot -9,3% als gevolg van de wereldwijde Covid – epidemie. De hierboven genoemde morele verantwoordelijkheid moet aangewend worden om te voorkomen dat het milieu schade lijdt die vervolgens oorzaak zou kunnen zijn van vele andere klimaatrampen.
Alain Boubag.
augustus 2021