Een paus als hoogtewerker – ramenwasser
Hoogtewerker, het is geen alledaags beroep. We hebben het er al eens uitgebreid over gehad n.a.v. de restauratiewerken aan de Notre Dame kathedraal van Parijs. Er zijn daar zo’n 100 hoogtewerkers bezig met het ontmantelen en reinigen van de door de brand beschadigde muren.
Het Franse tijdschrift La Croix heeft een fresco gepubliceerd dat de paus voorstelt in een voor hem ongekende houding: “De paus, als hoogtewerker – ramenwasser van onze planeet”.
Het fresco, in 2019 gemaakt door Mauro Pallotta, om het bezoek van paus Franciscus aan Albano Laziale te vieren, toont de paus die de vervuilde lucht reinigt met een raamwisser. De lokale autoriteiten schonken de paus zelfs een T-shirt met de afbeelding van het fresco! Het toont hem hangend aan een touw, bezig met het opruimen van de vervuiling van de fabrieksschoorstenen; daar waar hij veegt kunnen we opnieuw de zon en de vogels zien. Paus Franciscus, ook al is hij al een dagje ouder, is er op te zien, soutane in de wind, als een roekeloze acrobaat, als een moedig hoogtewerker – ramenwasser zonder vrees.
Paus Franciscus heeft ideeën …
Een eerste officiële document dat in 2013 werd gepubliceerd, de titel reeds is de weergave van heel klare overtuiging, een echt programma: De vreugde van het Evangelie. Hij deelt zijn er zorgen in, maar vooral zijn vreugde bij het verkondigen van het Evangelie. Het woord “Vreugde” komt er 109 keer in voor . .. het Evangelie is vanzelfsprekend een bron van vreugde is. Ze is ook een bron dynamisme. Het Evangelie houdt ons wakker, zet ons op weg (de Kerk moet naar buiten treden), vooral naar de armen, de uitgeslotenen. Wat een christen kenmerkt, is niet alleen het organiseren van prachtige liturgie, maar ook is het op weg gaan, … Jezus was voortdurend onderweg. Hij wordt wel eens de “rondtrekkende leraar” genoemd. Hij ging op weg naar de armen, de gekwetsten, de onderdrukten, de zieken … We volgen hem. Een van de eerste officiële gebaren van de paus bracht dit al tot uitdrukking: hij bezocht Lampedusa en bracht het goede nieuws naar de vluchtelingen, naar de overlevenden van schipbreuk.
Twee jaar later verduidelijkte de paus zijn ideeën in een encycliek die tot de hele wereld was gericht en dus niet alleen tot de “gelovigen”. Franciscus zet zijn reflectie over de armen voort. Waar zijn ze te vinden? Wie zijn zij ? Wat zijn de oorzaken van deze armoede? Hoe ingrijpen, wat is er aan te doen? Het voornaamste is te luisteren naar van de roepen van de armen. Dat luisteren doen we niet alleen met onze oren, maar ook met ons hart. Echt luisteren is proberen te begrijpen, het is bewogen worden en vervolgens ook in bewegin komen, en er iets aan doen. Het doet denken aan een verhaal uit het evangelie: nl. de rijke die de arme Lazarus niet aan zijn deur ziet zitten, die zijn noodkreet niet hoort.
Deze nieuwe tekst, een encycliek (een soort lange open brief, gericht aan alle mensen van goede wil) uit 2015, draagt de titel “Laudato Si”. Het zijn de eerste woorden van het zonnelied van Franciscus van Assisi: het verhaalt ons over de aarde die “ons gemeenschappelijk huis” is, de aarde is als een moeder of een zus. Maar ons land, ons gemeenschappelijk huis is ziek. We moeten luisteren naar de kreet van moeder aarde. We moeten de aarde, onze planeet redden.
Het is nu tijd om te handelen!
De encycliek is vijf jaar oud en nog steeds actueel. Voor de 5e verjaardag biedt de kerk ons een speciaal “Laudato Si-jaar” aan. Wat houdt dat concreet in? Het gaat om het experimenteren met nieuwe manieren van leven, opvoeden, onderwijzen, zoeken, vieren, regeren, solidair zijn, managen, zorgen voor, werken, voeden, zich bewegen … Sorry voor het weinige! Ik leg wel de nadruk op experimenteren. Dat betekent: nieuwe ervaringen opdoen. We doen een appel op jullie creativiteit, jullie verbeeldingskracht: vind nieuwe manieren van handelen, deel ze met ons allen.
De volgende maanden zal ik proberen jullie door deze belangrijke tekst te loodsen. In een tijd waarin velen zich afvragen wat de nasleep zal zijn van Covid-19 en lock-down, zullen we proberen de wegen te ontdekken die paus Franciscus voor ons heeft aangewezen.
Als jullie vragen of suggesties hebben, zijn die steeds welkom.